17 listopada 2023 r. w Polsce zaczął działać Rejestr zastrzeżeń numeru PESEL. Dzięki niemu obywatele mogą zabezpieczyć swój PESEL przed wykorzystaniem przez oszustów. Jednak nowy rejestr nie jest panaceum na problem kradzieży tożsamości.

Rejestr zastrzeżeń PESEL będzie działał tylko w kilku, ściśle określonych przez przepisy, przypadkach. Ustawa, na podstawie której powstał, zresztą nie przez przypadek w tytule mówi o ograniczaniu „niektórych skutków kradzieży tożsamości”. Na pewno obowiązek sprawdzania, czy PESEL nie jest zastrzeżony, będą miały:

• banki i firmy pożyczkowe (przed udzieleniem kredytu bądź pożyczki),
• operatorzy telekomunikacyjni (m.in. przed wydaniem duplikatu SIM)
• notariusze (m.in. przy sprzedaży lub obciążeniu nieruchomości oraz sporządzeniu pełnomocnictwa do dokonania takich czynności).

Rejestr co prawda zaczyna działać 17 listopada, ale banki, firmy pożyczkowe, operatorzy telekomunikacyjni czy notariusze będą mieli obowiązek sprawdzania, czy PESEL ich klienta nie jest zastrzeżony, dopiero od 1 czerwca 2024 roku. Teraz tego nie tylko nie muszą robić, ale nawet nie mają takiej możliwości technicznej. Integracja systemów informatycznych dopiero się rozpocznie – informuje Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.

Pozostaje jednak jeszcze wiele innych przypadków, w których przestępcy mogą wykorzystać skradziony PESEL, a przed skutkami których nowy rejestr nie chroni. To wszystkie umowy z konsumentem, w których dochodzi do wydania towaru lub wykonania usługi, a zapłata za nie następuje później. Np. wszelkie umowy najmu mieszkania, samochodu, drogiego sprzętu budowlanego itp. Wypożyczony samochód na cudze nazwisko może zostać uszkodzony bądź skradziony, a jego właściciel będzie dochodził roszczeń od właściciela PESEL-u, a nie oszusta. Inny przykład to założenie jednoosobowej działalności gospodarczej, a następnie wyłudzenie przez nią drogich atrakcyjnych towarów z hurtowni na fakturę z odroczonym terminem płatności.

Rejestr zastrzeżeń PESEL to krok w dobrym kierunku, ale nie jest to rozwiązanie idealne. Aby skutecznie ograniczyć ryzyko kradzieży tożsamości, konieczne jest rozszerzenie zakresu jego działania.

Źródło: KRD